Jean Renoir ezinbestekoa

Jean Renoir (Paris, 1894 – Beverly Hills, 1979) Pierre-Auguste Renoir margolari inpresionista ospetsuaren bigarren semea izan zen. Bere filmak, hamarkadetan zehar behar bezala bere osotasunean ulertu ez zirenak, aspalditik ikusi dira 1930 eta 1950 arteko Frantziako zinemaren garapenaren lan gako gisa. Lan horiek Nouvelle Vague delakoa hasi aurretik egin zituen, eta mugimendu horretan berak eragin garrantzitsua izan zen.

Sus películas, durante décadas incomprendidas en su verdadera dimensión, se ven desde hace tiempo ya como obras clave dentro del desarrollo de la historia del cine francés entre 1930 y 1950, antes de que se iniciara en Francia la Nouvelle vague, en la cual fue bastante influyente

Zuzendari gisa egin zuen bere lehenengo film luzea, La fille de l'eau (1924), estetika inpresionista zuen alegia bukoliko bat zen. Handik gutxira, ekoizpen neketsu bati ekin zion, Émile Zolaren Nana obra zinemara eramatean. Aurrerago, askotariko inspirazioa zuten filmak egin zituen, zenbaitetan publikoaren gustokoak izan ez zirenak. ra una fábula bucólica con estética impresionista. Poco después se aventurará en una costosa producción, Nana, basada en la novela homónima de Émile Zola. Más adelante se lanzará a una serie de películas de inspiración diversa, que no siempre convencieron al público.

La Golfa (1931) filmak Jean Renoirren obran aldaketa izan zen. Zinema soinudunaren lehenengo filmetako bat izan zen eta Michel Simoni bere bizitzako paperik onenetako bat eman zion. La nuit du Carrefour ostean, maisulan inpresionista batzuk zuzendu zituen: Boudou salvado de las aguas, El crimen de Monsieur Lange edo Una partida de campo. Toni (1934) gakoz beteta dago, bere filmen sorta antzeko bat delako. Bere buruari eta zinemari buruzko aurkipenak urrutien eraman zituen filma izan zen. Los bajos fondos filman, Gorkiren nobeletan edo Maupassanten kontaketetan inspiratuta, errealitatearen zentzu zorrotza erakusten du, benetako naturalismo poetikoaren zerbitzura jartzen duena. Gorki-ren eleberrietan edo Maupassant-en kontakizunetan inspiratuta, Jean Renoir errealitate zentzu zorrotza erakusten du, naturalismo poetikoaren zerbitzura jartzen duena.

II. Mundo Gerraren aurretik, Renoir bake mezu bat bidali nahi du La Gran Ilusión-ekin (1937), omenaldi batean bere aita espirituala Erich von Stroheim eta Jean Gabin parte hartzen duten filma. Bere maisulanean, La Regla del Juego (1939), balio humanisten erortzea aurreikusten du, eta gizarte frantziarren ohituren etorkotasun gabeko irudia margotzen du.

1940an Estatu Batuetara deserriratzen da. Hollywood unibertsora nekez moldatzen den arrren, ekarguzko zenbait film zuzentzen ditu, esaterako, Esta tierra es mía, Charles Laughton-ekin, El hombre del sur edo Salute to France, eta moldaketa literarioak, Memorias de una doncella bezala (Octave Mirabeau-n oinarrituta)

Hori guztia Indiara beste maisulan bat (El río, 1951) filmatzeko juan baino lehen izan zen. Europan bueltan, La carroza de oro (1952), French can can (1955), Elena y los hombres (1956) eta El cabo atrapado (1962) filmatu zituen. Bere filmak ekoizteko gero eta zailtasun gehiago aurkitzean, telebistan  (Le petit théâtre de Jean Renoir, 1969-71) eta idazlaritzan hasten da lan egiten. 1970ean erretiratzen da eta Beverly Hills-era bizitzera doa, 1979an hiltzen den arte.

Zikloaren filmen sortan (hasieratik 10 izango direnak), zenbat funtsesko izenburak faltan botako dira (El río, El crimen del Sr. Lange, La bestia humana, etab.). Nafarroako Filmotekak film hauek programatu ditu jada (batzuk duela gutxi), beraz, haien lekua beste film batzuk bete dezatela erabaki dugu, klasikoak bezain interesgarriak, baino gure pantailan proiektatuta izan ez direnak.

Programazioa:

Urriak 9 asteazkena: La golfa (1931)
Urriak 16 asteazkena: Boudu salvado de las aguas (1932)
Urriak 23 asteazkena: Toni (1935)
Urriak 30 asteazkena: Los bajos fondos (1936)
Azaroak 6 asteazkena: La gran ilusión (1937)
Azaroak13 asteazkena: La regla del juego (1939)
Azaroak 27 asteazkena: Esta tierra es mía (1943)
Abenduak 4 asteazkena: El hombre del sur (1945)
Abenduak 11 asteazkena: La carroza de oro (1952)
Abenduak 18 asteazkena: French can can (1954)